Bitlis Tütünü

Dokusu : İnce
Aroması : Yumuşak, Kokulu
Tadı : Hafif Tatlı
Nikotin : %1 - %1,50
Şeker : 20-25
Protein Azotu : %1

Dünyada oriental tip tütün üreten ülkeler arasında gerek kalite değerleri ve gerekse üretim ve dışsatım miktarı yönünden Türkiye daima ilk sırayı almıştır.

Bundan yaklaşık 400 yıl kadar önce (1600-1605), büyük yapraklı ve kaba dokulu ilkel biçimde bir bitki olarak ülkemize girmiş bulunan tütünün, Anadolu yarımadasında bilhassa tütün üretim bölgelerinde bulduğu uygun toprak ve iklim koşullarının, belirgin farklar göstermesi sonucu, her bölgede birbirinden değişik özelliklere ayrılan ve kalite değerleri yüksek olan çeşitli türlerin oluşmasına neden olmuştur.

Oryantal tip tütünlerin kalite değerleri ile üretildikleri bölgelerin ekolojik koşulları arasında sıkı bir ilişki vardır. Bu tütünler genellkle üretildikleri yerlerin isimleri ile tanımlanır. 

Bitlis Tütünü

Doğu Anadolu bölgesinin Van gölüne yakın kesiminde Bitlis, Muş, Mukti ve güneyde Şemdinli ekim noktalarında üretilen harmanlara Bitlis menşei adı verilmektedir.

Bu menşein yaprakları orta boyda, zenep kısmı geniş yaşmaklı ve formları geniş elips şeklindedir. 

Renkleri çoğunlukla açık sarı ve sarı üzerine olup görünüşleri parlaktır. Açık kırmızı renge çok az rastlanır ve çok değerlidir.

Dokular ve damarlar orta derecede kalınca, esnek ve dayanıklıkları iyidir.

Yanma yetenekleri iyi, sigara verimleri ve higroskopisiteleri orta derecedir.

İçimlerinin fiziolojik etki gücü tokça, lezzetleri tatlı ve kendisine özgü taze biçilmiş ot kokusunu andıran hoşa giden düz bir kokuları vardır. Harmanlara tatlılık, koku ve renk sağlarlar. Tek başına zevkle içilebilir nadir tütünlerimizden birisidir. İçim karekteristiği bakımından diğer bölgelerde üretilen tütünlerimize göre değişik bir içim zevki vermektedir. Bilhassa bu içim özelliği açısından Virginia tütünü yerine güvenle kullanılabilir. Bu nedenle yerli Virginia blem sigara harmanlarımızın Virginia tütünü ihtiyacı çoğunlukla Bitlis tütün ile karşılanmaktadır. Gerek Virginia ve gerekse Amerikan ve Alman blend tipi sigara harmanlarında yüksek oranlarda kullanılması uygundur. Ayrıca pipo tütünü harmanları için de elverişlidir.

Kimyasal bilişimlerindeki nikotin oranı % 1,5 total indirgen madde % 20 ve protein azotu % 1 dolayındadır.

Bu bölgenin güneyindeki Şemdinli çevresinde yetişen çeşidi, renklerinin daha belirgin ve parlak, dokuları ve damarlarının daha ince, içimlerinin daha kaliteli ve kokuları yönünden daha yüksek niteliktedir.

Kırmızı renkte olan Bitlis tütününe çok az rastlandığı için çok değerlidir. Temin edilmesi bi hayli güçtür. Son derece lezzetli ve nikotin oranıda yüksektir. 

Bitlis tütününün kendine has farklı bir doğal aroması vardır. İçim sonrası dudaklarda ve ağızda bu tadı bırakır. Tütün tiryakisi bir insan bu lezzete bir kere alıştıktan sonra başka bir tütün artık ona pek tad vermez. 

Bitlis Tütünü nerede satılır

Kaliteli ve iyi içimli tütüne ulaşmak biraz zahmetli olabilir. Piyasada açık tütün satan yerlerde çoğunlukla Adıyaman tütünü bulabilirsiniz ve bu satılan tütünlerin büyük bir kısmı bana göre çöp hükmündedir. 

Tütünün kötü olmasının bir çok sebebi olabilir. Ekim alanı, hasat zamanı, kurutma, soldurma ve fermantasyon bunlardan bazılarıdır. Esas kötülüğü ise kesim anında yapıyorlar, kesim hem tütünün kalitesini hemde fiyatını da etkiliyor. Yaprağın dip kısmında en az yaprak boyunda veya daha uzun kalın dalları/damarları kesimden önce tütünün üzerine katlıyor bu şekilde kesime veriyorlar. Bu tütünün kalitesini ve fiyatını da düşürüyor. Şu an piyasada kilosu 20 liraya bile doğranmış sarmalık tütün bulmak mümkün. Ucuz olduğu için insanlar bunu alıp içebiliyorlar. 

Maalesef Bitlis tütünde de bunu görüyoruz. 

Damarlı Bitlis tütünü şu an İstanbul Tahtakale piyasasında en düşük 100 lira iken, makul seviyede damarlı olanları 150 tl ye kadar çıkabiliyor. Bundan yaklaşık 3 sene önce bu fiyat 30 ile 50 tl arasındaydı. Son yıllarda Bitlis tütününe artan rağbet dolayısı ile fiyat aniden yükseldi.

Aşağıda harita üzerinde Bitlis tütününe ulaşabileceğiniz noktalar işaretledim. Buna rağmen ısrarla tütün temini konusunda soru soranlara cevap verilmeyecektir.

Dip not: Tütün içmeyin ama madem içiyorsunuz bari kaliteli ve damarsız tütünleri tercih edin.

Bitlis tütün yaprağı